Freitag, 13. September 2013

Vullnet Mato: Poezi


KONCERTI I LAMTUMIRËS SË ZOGJVE

Dëgjoj çdo vit me ëndje
koncertet pranverore,
të muzikës simfonike
në podiumet e pemëve.
S’ka koncerte më të këndshme
në skena botërore,
se ato të zogjve të foleve,
para çeljes së vezëve.

Jehojnë me zëra alto,
bilbilat, kanarinat, gushkuqët,
shoqëruar nga tonet bas
të bufëve dhe sorrave në kor.
Qukapikët u bien fort
trumbetave me lëkura drurësh,
teksa kukuvajkat u fryjnë
fagotëve në tonalitet minor.

Pylli jehon për gjashtë muaj
nga simfonitë fluturake,
por koncerti i ndarjes me verën,
para emigrimit vjeshtor,
për t’i dhënë lamtumirën
pyllit të mikpritjes bujare,
është në mjediset e blerta,
koncerti kryesor më madhështor.

Pastaj të parat, dallëndyshet,
me zogjtë e rinj të stinës,
çajnë perdet e reve,
duke i prerë me gërshërët e bishtit.
Pas tyre, gardalinat orkestrante
lirojnë telat e violinës,
kurse rosat shkundin ujërat
nga lugët e surdinave të fytit.

Patat e ngjirura, për tëmos u ftohur
gjatë kohës në udhëtim,
mbështjellin fytin e lodhur
me puplat, si jaka golfi të buta.
Mbeten, vetëm harabelat e ngathët,
bujtës të ferrave për dimërim.
të ushqehen me thërrime erërash
nëpër oborre të ulëta.

Të fundit lejlekët, llogaritin
numrin koncerteve të zhvilluara,
nga çdo specie zogjsh
përgjatë dy stinëve të verimit
dhe pasi palosin pendët e vjetra
në foletë e shkarpave mbi plepa,
krokasin paksa sqepat e gjatë
dhe çajnë qiellin drejt Perëndimit.

Nostalgjia ime pret me padurim
të dëgjojë simfonitë e reja të kthimit...

 

KOSTUMI I MENDJES

Njerëzit këtu në plazh
janë të gjithë lakuriq
dhe s’merret vesh
çfarë identiteti kanë;
të mençur, budallenj,
të mirë e të liq,
deti, në orgji verore,
ka thirrur nga çdo anë.

Ka fshatarë klasikë,
me dyzet lëkurë,
qytetarë të ngulitur
që në themele të qytetit,
femra të vonuara,
që shpresojnë një burrë,
meshkuj që shtojnë numrat
në listat e qejfit.

Të rinj që i tregojnë detit
sekretet e trupit
t’u bëhet shtrat lëkundës
për seksin ujor;
pleq që i falin diellit
orët e viteve të fundit,
t’u shërojë dhimbjet
në kyçe mjeku qiellor.

Të gjithë shtrihen si fokat
në rërën e përvëluar,
dhe dalin nga valët kristalore
me lëkurë delfini.
Askush nuk di të bëjë
një përcaktim të saktësuar,
kush ka tre rripa tangash,
cili vesh brekë bikini.

Vetëm kur çel rubinetin
dhe goja e tij gurgullon
cilësitë e formuara nga
zanafilla e gdhendjes,
atëherë nën lëkurën
që dielli bronzon,
zbulohet njeriu i veshur
me kostumin e mendjes...

Rrobaqepësin e mirë
që mat e pret me kujdes,
secili e ka të vendosur
brenda trurit të vet.
Mjerë kush lë gojën
pa metër të presë,
për të qepur e veshur
zhele të pista në jetë!...

 

NJË ROZAFË ME THIKË NË ZEMËR

Një Rozafë u muros
me thikë në zemër,
gjaku i kulloi nëpër gjoks
qumësht të zi...
Era thërret me kuje
vogëlushin në emër:
Mos shko te nëna,
se do të helmohesh në gji!...

Ortekët para nisjes
thërrasin me dhimbje:
Vogëlush, mos kërko nënën
shtigjeve duke rendur,
se je ende fëmijë i parritur
për këto brigje,
të mbulon kopeja e gurëve
me akull veshur!...

Përrenjtë gurgullojnë
të mbushur me lotime,
duke u rrokullisur
thërresin me dëshpërim:
Vogëlush, mos shuaj etjen
me rrëke vajtimesh,
se damarët e njomë
të mbushen me hidhërim!...

Vetëtimat hedhin
mbi muranën e Rozafës,
trëndafila të zjarrtë
dhe thërrasin me ulërima:
Vogëlush, mos shko
t’i shohësh nënës plagën,
se të plagoset për vdekje
e gjithë fëmijëria!...

Por djali nuk dëgjon
kujet e klithmave përqark,
shtrihet sipër muranës
dhe me dy doçkat e tij,
shtyn gurët për të thithur
qumështin me gjak,
pranë nënë Rozafës
së murosur në shkëmbinj...

Atëherë qielli i mallkoi
gjakësorët e nënave me gjëmim:
U shoftë fara juaj,
o burracakë që lini udhëve jetimë!...

 

DUKE FSHIRË SYTË E PLUHUROSUR…

Pa ty, mikja ime e hershme,
ura mbi lumin, ku na bashkonte nata,
zemërohet dhe shkon tatëpjetë zallit,
bashkë me ujërat e shkumëzuara,
që rendin të ndjekur nga vitet e mallit.

Atëherë hëna dhe yjet fillojnë shndërrohen,
në hije gërmadhash parahistorike të vetmuara,
ku dalin prej tyre skulpturat antike
dhe më godasin zemrën me shigjeta të helmuara.

Kështu çdo mbrëmje hija jote vjen rrotull,
duke më tundur një shami mëndafshi të bardhë,
për të nisur hapat e kotë prej kohësh të lodhur,
drejt errësirës, ku harrimi shuan puthjet me radhë.

Pastaj shemben të gjitha gërmadhat
dhe pluhuri mbyll të tëra udhët e vona.
Unë vrapoj për të dalë nga asfiksia e pllakosur,
sa herë kaloj urën e psherëtimave tona,
duke fshirë lotët e syve të pluhurosur…  

TRËNDAFILAT E QIELLIT

Mbrëmë kronikat televizive
dhanë lajme të çuditshme nga kozmosi.
Tufa të mëdha trëndafilash
kishin mbirë në tërë gjithësinë.
Nëpër galaktikat e të gjitha formave,
Vajzat e planetëve të banuar
ishin bërë për t’u puthur…

Ciganët e sistemit tonë diellorë kishin dalë
nëpër mullarët e Kashtës së Kumtrit
dhe u binin tambureve të yjeve, duke kënduar:
Dilni m’i goca kozmike në sokakët e qiellit
se u presin çunat e Tokës së diellit!...
Në mos dalçi, në mos dalçi,
kurrë meshkuj me sy mos pafshi!...

Mbrëmë gjithë natën gjëmoi qielli,
deri në largësitë e tij të thella e të pafundme.
Priten me kureshtje lajme të reja,
vallë, vajzat e cilit planet
do zbresin në Tokë për t’u veshur nuse!...

Kishin dalë kandidatët e parë për nuse yjesh,
disa mijëra djem të argëtimeve nëpër klube nate…
mes tyre një shqiptar me flokët si lundër mbi krye,
dhe një kosovar i bukur me mustaqe…

PËRBINDSHAT E TMERRSHËM

O Poseidon, i gjithëfuqishëm,
qofsh mallkuar në të gjithë Eubënë
dhe në krejt detrat përqark
zotërimeve të Helionit,
që me tre dhëmbët e llahtarshëm
shkunde me tërmete tërë dhënë,
dhe le të gjallë pas vetes
përbindëshat e korrupsionit!...

Të grabisin trojet, bagëtitë kolektive
dhe të mbushin shpellat,
me arin e djersës së mijëra argatëve,
të tokës dhe të detit,
lëvruesit e poezisë e të prozës
që u rropatën në të mbjella,
për të mbajtur gjallë Realizmin Socialist
në parcelat e shtetit.

Ku u fshehën polifemët me një sy
që hëngrën dje poetët e Bërzeshtës
dhe më pas të tjerët,
në trojet përqark nahijes së Kuksit?
Ku maskohen sot përbindëshat
që gllabërojnë lundërtarët e velave të letrës,
varfërojnë shokët dhe miqtë e internetit,
së bashku me lexuesit?...

Mblidhuni, o trima të deteve letrare,
shpërndarë nëpër kontinente,
të skuqim majat vigane të penave tona
në flakë dhe zjarr,
t’u verbojmë këtyre polifemëve
syrin e ballit me fuqinë e vetme,
të ngordhin shpellave,
pa lënë pasardhës të tjerë grabitqarë!...


TË PRES TË VISH PËRSËRI !

( Improvizuar për të vetmuarin Nako )

Eja e dashur, të pres
të vish nga largësitë e tua!
Se pa ty, s’kam pasur
asnjë stinë ngazëllimi tjetër...
Stina e dëfrimeve verore
ke qenë vetëm ti për mua,
këtë, besoj, e ke kuptuar,
që nga ikja jote e vjetër...

Mos kujto se do bëj ndonjë
orgji të madhe për ty,
ato i kemi harxhuar kur vije
me këmishën e bardhë si krilla,
atëherë kur dielli im lindte
mes gjunjëve të tu në agim,
dhe perëndonte pasi feksnin
dritat e muzgut në shtylla.

Gjatë asaj kohe unë
bëhesha për ty një burim,
ku thithje me shumë etje
nektarin e djalërisë së ëmbël.
Dhe trupi yt i magnetizuar
në tërheqjen me tërbim,
më paralizonte tërësisht,
nga koka deri te këmbët.

Eja, tani s’kam ndërmend
të rikthej kohën e rinisë!
Me dashuri ne kemi çmendur
trupat në çdo shije stili.
Dua vetëm të shoh nurin
që të dha mosha e pjekurisë,
të çmallem me zërin tënd
që ia kalon çdo kënge bilbili.

Eja, mos u druaj aspak,
se do kthehesh sërish,
në folenë, ku gjatë viteve
të fundit je strukur,
me shpirtin të ripërtërirë,
nga çmallja e nostalgjisë,
më e mirë nga ç’ke qenë
dhe më e bukur!...

 

GJUHA E TRUPIT
(Nga cikli: Erosi i ndjenjave)

Shumëkush fillon nga përgatitjet
paraprake seriozisht,
t’i drejtohet dashurisë
me fjalë e fraza sa më pikante
dhe qëmton me kujdes
fjalorin e zgjedhur posaçërisht,
për çastet kur do të shprehë
ndjesitë e veta delikate.

Pa menduar se natyra
ka vënë në trupin e çdo njeriu,
një gjuhë më me efekt,
se përpjekja të ëmbëlsoj tonet.
Vetëm me gjestet
që shprehin gjymtyrët vetvetiu,
rizgjohen shumë herë
më të fuqishme emocionet.

Provo, derisa syri i saj të përgjigjet
me vështrim prej miku ! ...
Nëse i lë ninëzat e tua të notojnë
nëpër ujërat e syrit,
ajo pulit qepallat me një
psherëtimë të lehtë qerpiku,
për të treguar se për ty
ka hapur të dy kanatat e shpirtit.

Nga nënqeshja e ëmbël,
me rrudhëzat në cepat e buzës,
kuptohet se ajo të ka fiksuar
në ndjenjat e saj sekrete.
Atëherë je i mirëpritur ta ndalësh,
diku në një cep të udhës,
se më së fundi ke arritur
ta bësh zemrën e saj për vete.

Prapë, s’ke pse lodhesh
me thurje hartimesh poetike,
sepse buza e saj me një dridhje,
të fton vet për puthje.
Madje vetulla e ngritur,
habitet me tonet e tua patetike,
kurse vetulla e ulur, të qorton,
nëse vepron me ngutje.

Kur i gufon gjoksi, sikur dy pëllumba
do i fluturojnë nga trupi,
mund t’i qetësosh urtë e butë
me ledhatime të ëmbla.
Atëherë, asaj i ka ikur
si një rojtar i përzënë, turpi
dhe me brohoritje të zjarrta
fillon t’i flasë vetëm zemra.

O zot, o zot, të më fliste përsëri,
me ato gjymtyrët e veta,
një bukuri nazike, pa pasur
për zërin tim asnjë nevojë
dhe me gjestet memece,
që ua kalojnë fjalëve të tepërta,
të më mundësonte si dikur,
pushtimin e heshtur fare pa gojë!...  


QENI ROJTAR, ERA DHE GJETHJA

Thuhet shpesh, fjalët janë gjethe,
që pasi thahen, bien dhe i merr era.
Shkrimi është qen i madh leshtor
që i ruan lidhur me zinxhir mbi letra.

Megjithatë dhe ky racë qeni rojtar,
Nuk jeton mbi letra përjetësisht,
se ka zbutës qensh që afrohen tinëz
dhe e helmojnë me një copë mish.

Ndryshe si do merrte grabitqari tokën,
shtëpinë e të patundshmet e tjera
të bëhej vet pronar, pa trashëguar
asnjë gjethe të shpëtuar nga era?...

Unë linda bashkë me disa hektarë
tokë buke, truall, pemë dhe shtëpi.
Por gjithë trashëgimet m’i mori era,
pasi qentë roje i helmuan disa qeveri.

Dhe tani pres, derisa dhe trupin,
era e fundit të ma hedhë si gjethe,
te mali i Dajtit, ku do blej dy gurë,
sa të më shkruhet emri i kësaj jete...

 

FOLA ME TRUNGUN E NJË PEME

Një çift i dashuruar
kishte gdhendur dy emrat,
mbi lëkurën e një ahu
degëgjerë e shtatgjatë.
Afrova buzët,
te një nga nyjet e kësaj peme
dhe i fola me gjuhë pemësh,
trungut kryelartë:

-Jam një mik i pyllit,
nga vitet e djalërisë së hershme,
dhe gjuhën e drurëve
e kam mësuar me mjaft pasion,
kur gdhendëm emrat
e dashurisë së pavdekshme,
me vajzën që mora grua
dhe në vazhdimësi deri vonë...

- Nuk mund të flas më gjatë
me një njeri që njihet mirë,
në kujtesat drusore,
të transmetuara nga të parët,
te çdo dru që bën hije në pyll,
dhe i ruan në fshehtësi,
sa të digjemi nga rrufetë,
apo të rrëzohemi nga druvarët...

-A mund të më bësh vend,
o dru, të hyj në trungun tënd,
dhe si mik i vjetër i trungjeve pyjor,
të flasim shtruar!...
- Ç’ kërkon të më thuash, o njeri?-
tha trungu me ton të rëndë, -
kur emrin e gdhendur në dru,
tani nuk e ke në zemër të shkruar!...

-Nga e di ti, o dru i moçëm,
kur ne bashkë me gruan jetojmë
në të njëjtin çift që na bekuan
drurët e një pylli tjetër;
Kemi mbjellë e rritur
tre filiza të rinj, si drurët e ahut,
që bëjnë hije në pyllin njerëzor
të botës sonë të vjetër.

-Të jetosh bashkë s’do të thotë,
se ju keni akoma në zemra,
emrat e gdhendur
në zanafillën tuaj të dashurisë.
Përderisa në zemrën tënde
kanë shkruar emrin disa femra,
nuk dihet kujt i përket
zemra jote e ndarë shumëfish!...

-Ou!... hape derën, të hap zemrën,
të ta tregoj konkretisht,
se ruaj gdhendjen e emrit
të asaj që kam ende në shtrat!...
-Shko, ore, se s’ ma hedh dot mua,
ti, zemërgdhendur nga tradhtitë,
se ne i kemi kujtesat të regjistruara,
në rrathët e viteve të gjatë!... 


AROMË VAJZËRIE...

Sivjet, në kohë plazhi,
hyra rastësisht,
nëpër dhoma vajzash
të fisit tim.
Përshtypja e parë
që ndjeva befasisht:
aty nuk binte era vajzë,
por era tym!...

Më krijoi ndjesi të rëndë
për disa çaste,
goditja e nuhatjes
me kundërmim nikotine,
ndryshe nga pandehma
ime delikate,
për të ndjerë erë livadhesh
me aromë trëndeline.

Vetëtimthi m’u kujtua
koha e viteve rinore,
kur shkonim fshatrave
të ftuar prej së largu,
në dhomat e mësueseve
për kafen shoqërore,
dhe era femër, ndjehej
sa afroheshe te pragu...

Sistemi arbitrar,
vërtetë nuk përtonte,
t’u ndërhynte vajzave
në çdo privaci,
por kurrë nuk arrinte
të dekompozonte,
atë aromën e veçantë
të lules, vajzëri...

Ndërsa sot, nga mania
e tejkaluar në botë,
vetëm sa për t’u dukur
moderne në mjedis,
provojnë edhe tymin
e vyshkjes së kotë,
kur sapo u shpërthen
aroma e vajzërisë!...

 

FAQEN E DJATHTË

Më klikoi mendimin një ide
paksa e habitshme,
për ta zbrazur brenda vargjeve
në këtë poezi.
Dihet, jam maniak
që gjuaj tema të çuditshme,
teksa qëmtoj fenomene
të rralla në krijimtari.

Kam disa gra mikesha
që i dua të gjitha me shpirt,
pa menduar se janë femra,
po krijesa magjike.
Dua t’i kem brenda shpirtit,
se më projektojnë dritë,
pasi zemrat s’kanë nevojë
vetëm për dashuri fizike...

Po ta dinë bashkëshortët,
se shpesh mes tyre më kanë,
ndoshta mund të tërbohen
nga xhelozia e marrë,
të thonë: Ta vrasim
me tre plumba, “atë donzhuan”,
se na ka hyrë në zemrat e grave,
ku ne jemi pronarë!...

Por mikeshat ruajnë
në thellësi të shpirtit, sekretin
pasi e dinë, s’kam interesa
për cënimin e kufijve trupore.
Se jemi njerëz me autokontroll
dhe pjekuri intelekti...
që adhurojmë te njëri-tjetri,
vetëm vezullimet mendore.

Për këto gra kam veç një lutje,
mundësisht,
faqen e djathtë ta kenë
nga puthjet të rezervuar,
nëse takohemi dikur në jetë,
diku rastësisht,
t’i puth fort, si motra
me të cilat jam vëllazëruar!...

 

TË KA LALI SHPIRT, O, TË KA LALI XHAN!
Kjo më e rëndomta këngë bashkëkohore,
jehoi në të gjitha hapësirat anembanë,
se preku direkt ndjenjën e madhe njerëzore:
“Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan! ”...

S’kam dëgjuar njeri në botë të këndojë:
“Kam alamet shtëpie, kam goxha dyqan!”,
por dikë që nga dashuria zemra i fluturojë:
“Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan! ”...

S’ka kënduar ndonjëri: “Kam shumë flori,
kam një kope të madhe bagëti në stan!”
por dhe varfanjaku shpërthen në dashuri:
” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan! ”...

Askush s’ka kënduar në kulmin e ngazëllimit:
“Jam titullar në ministri, në gjykatë jam sovran!”,
por dhe i papuni shpërthen dufin e gëzimit:
” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan!”...

Romeo e Zhulieta, dashnorët e përtej detit,
nuk sakrifikuan jetën se s’kishin ç’të hanë,
por se nuk i lanë t’i këndonin njëri-tjetrit:
” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan ! ”...

Ndaj, unë për këdo, nga të shtrenjtët e mi
që e mbaj fort në zemër dhe më mban,
do të jehoj kurdoherë me sa kam fuqi:
” Të ka lali shpirt, o, të ka lali xhan! ”...